کهگیلویه و بویراحمد, برای حفظ سلامتی، پزشکان و متخصصین طب سنتی ایرانی، بایدها و نبایدهایی را در رابطه با فصل زمستان با توجه به مزاج افراد ترسیم نموده اند که بشرح ذیل می باشد:
چه کارهایی را نباید در فصل زمستان انجام بدهیم؟
الف- خوراکی ها:
– اگر مزاج شما سرد و یا رو به سردی است، باید در مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های دارای طبیعت سرد احتیاط کنید، مثل؛ ترشی‌جات، سرکه، آبغوره، میوه ها و سبزیجات سرد نظیر خیار، گوجه فرنگی، لیموترش، کدو، انارترش و لبنیاتی نظیر ماست و دوغ.
– اگر مزاج شما خشک باشد، باید خیلی مراقب باشید و در فصول سرد و بخصوص در پاییز از خوراکی های دارای طبیعت خشک مثل قهوه، غذاهای تند و تیز، بادمجان، عدس و ادویه جاتی نظیر فلفل، زنجبیل، دارچین و آویشن اجتناب کنید.
– اگر مزاج گرم دارید، در فصل‌های سرد محدودیت‌های بالا برای شما کمتر است.
ب- پوشیدنی ها:
یکی از مسائل مهم در فصل زمستان و به ویژه پاییز، اجتناب از هوای سرد است؛ این توصیه برای افرادی که مزاج سرد یا مزاج خشکی دارند، جدی‌تر می شود. پس سعی کنید در هوای سرد، لباسهای گرم با الیاف طبیعی مثل پشم و پنبه به تن داشته باشید.
ج- هوا:
برای شهرنشین‌ها، آلودگی هوا یک معضل است که متاسفانه در فصول سرد با پدیده «وارونگی» بدتر هم می شود.
اگر می‌خواهید در فضای آزاد پیاده روی یا ورزش داشته باشید، حتما شدت آلودگی هوا را چک کنید؛ این موضوع برای خانم‌های باردار اهمیت دوچندان دارد.
چه کارهایی لازم است تا در فصل سرما رعایت کنیم؟
۱- افزایش تحرک و فعالیت بدنی به منظور افزایش سوخت و ساز بدن.
۲- افزایش مصرف غذاها و نوشیدنی های با طبیعت گرم نظیر آش‌ها و سوپ‌هایی که از آب گوشت، غلات و سبزیجات گرم مثل بلغور گندم، نخود، کرفس، هویج، جعفری، تره، شلغم، اندکی زیره یا آویشن به عنوان چاشنی تهیه شده اند؛ هم چنین افزایش مصرف میوه های گرم و معتدل نظیر انگور، سیب، گلابی، به و لیموشیرین توصیه می شوند.
۳- استفاده از روغن های گرم نظیر زیتون، بابونه و سیاه دانه به خصوص در افراد با مزاج سرد برای ماساژ اندام‌ها و عضلات.
۴- اجتناب از حجامت و فصد درمانی
مگر با تجویز پزشک متخصص.
۵- اجتناب از مصرف آب سرد و حمام با آب سرد.
۶- دیر خوابیدن و بعد از نیمه شب به خواب رفتن هم اصلاً توصیه نمی‌شود.
البته ذکر این نکته هم لازم است که شناخت علمی مزاج، یکی از پیچیده ترین مسائل طب سنتی ایرانی محسوب می شود، طوری که حتی مزاج برخی از اعضای بدن ما ممکن است با مزاج کلی فرد متفاوت باشد.
*دکتر کیان دهراب پور*
رئیس اداره طب سنتی ایرانی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج
- نویسنده : وحید آهنگ
