تحقق وعده بازگشت دولت بایدن به برجام

کبنا ؛سید عبدالرازق بهیارمقدم (بلادی) در یادداشتی به پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و تاثیر آن بر اقتصاد و معیشت مردم پرداخت و نوشت:
۱- بالاخره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با پیروزی کاندیدای حزب دمکرات به پایان رسید و جهت گیری ۴ سال آتی سیاست خارجی آن کشور در قبال موضوعات و مسائل بین المللی از جمله چالش‌های فی مابین ایران و آمریکا تا حدود زیادی روشن شده است.
۲- این البته به معنای تأیید تمام خوش بینی‌های عامیانه‌ای که در فضای اجتماعی و رسانه‌ای جامعه ما در خصوص‌ترمیم روابط بین دو کشور و به تبع آن بهبود وضعیت اقتصادی بوجود آمده است، نمی‌باشد. بلکه صرفاً هموارتر شدن راه برای امکان مذاکره و دستیابی به تفاهم بین دو دولت را مطمح نظر دارد که نتیجه نهایی آن به عوامل عدیده دیگری از جمله اراده سیاسی طرفین و برآیند لابی‌های موافقین و مخالفین آن دو بستگی دارد.
۳- جو بایدن رییس جمهور منتخب آمریکا البته به صراحت از لزوم بازگشت به برجام سخن گفته است اما بدون تردید بازگشت آن کشور به برجام نیز مستلزم طی کردن پروسه‌ای نه چندان سهل و ساده است. بطوری که هرچه از فضای مملو از احساسات و شور انتخاباتی موجود فاصله بگیریم به تدریج هسته‌های سخت این مدعا یعنی کم و کیف صعب و گره‌های دیپلماتیک بازگشت آن دولت به برجام برای همگان نمایان‌تر خواهد شد.
۴- با فرض خوشبیانه این واقعه، البته فشارهای نامشروع تحمیلی به ارث رسیده از دولت ترامپ که یک دولت غیرمعمول در عرصه سیاست آمریکا بشمار می‌آید کاسته خواهد شد و به تبع آن در حوزه اقتصاد نیز قیمت در بازارهایی چون ارز، خودرو، مسکن و طلا بعنوان بازارهای موازی که در ۲ سال گذشته مقاصد مطلوبی برای حفظ ارزش دارایی‌های مردم بوده است، رو به کاهش خواهد گذاشت.
۵- فراموش نکنیم که همه این خوشبینی ها با فرض تحقق وعده بازگشت دولت بایدن به برجام است. خوشبینی که اکنون تا تحقق آن فرسنگ‌ها فاصله داریم. برای مثال با آن سرعت و سهولتی که دولت بایدن مجدداً به توافقنامه آب و هوایی پاریس ملحق خواهد شد، نمی‌توان امیدوار به بازگشت به برجام بود. از اینروست که انتظار گشایش کوتاه مدت و حتی میان مدت در اقتصاد کشور چندان قابل قبول نمی‌باشد.
۶- در اقتصاد تحریم شده ایران، هجوم مردم به سمت بازارهایی که پیشتر مورد اشاره قرار گرفت و عمدتاً با انگیزه حفظ نقدینگی و قدرت خریدشان صورت می‌پذیرفت با منطق اقتصاد خرد یک خانوار قابل دفاع است اما در مقیاس گسترده‌تر این عطش کاذب در سمت تقاضا موجب کاهش عرضه و بالا رفتن بیش از پیش قیمت‌ها می‌گردید.
۷- طنز تلخ ماجرا آنجا بود که هر شخص با اندک سرمایه خود که وارد این دور باطل و مخرب می‌شد با محاسبه قیمت‌های آتی کالای خریداری شده، احساس کامیابی و کسب سود می‌نمود. فارغ از اینکه در عمل بنیان اقتصاد کشور به سرعت در حال تحلیل رفتن و فرسایش است.
۸- واقعیت تلخ‌تر اقتصاد ما، وابستگی یک طرفه آن به تحولات خارجی بویژه تحولات داخلی دولت متخاصم آمریکاست و این دقیقاً نقض غرض هدف والایی بود که همواره بر آن -از جمله در سند ابلاغی سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی- تاکید شده است.
۹- وابستگی اقتصاد کشورها به یکدیگر بویژه در یک سده گذشته واقعیتی پذیرفته شده است اما وابستگی یک سویه اقتصاد یک کشور همچون ایران نشانه ضعف مفرط بنیان‌های اقتصادی آن است. مشخصاً این ضعف و سستی در اقتصاد ما ناشی از تحریم‌های چند سال اخیر بوده و برون رفت از این تحریم‌ها برای اقتصاد ما جنبه حیاتی دارد.
سخن آخر- پیروزی بایدن و بازگشت دمکرات‌ها به کاخ سفید اگرچه در مقایسه با رییس جمهور غیر معمول آن کشور یعنی دونالد ترامپ این فرصت را فراهم آورده است تا بار دیگر بارقه‌هایی از امید برای رهایی از این وضعیت نامناسب بوجود آید اما تا زمانی که در عالم واقع چنین اتفاقی نیافتاده است و این اما و اگرها لباس واقعیت به خود نپوشاند هیچ اثر ماندگاری نخواهد داشت. طرفه آنکه مذاکره با رییس جمهور دمکرات چون جو بایدن به مراتب سخت‌تر از رییس جمهوری تاجر مسلک چون ترامپ است که ان شاء الله در فرصتی دیگر به دلایل آن خواهم پرداخت.