چهل و پنجمین رئیس جمهوری آمریکا برای دومین بار نسبت به اتهام استیضاح شده خود، مجرم شناخته نشد. دموکرات ها با محاکمه ترامپ به دنبال ابطال صلاحیت او برای داشتن سمت های فدرال بودند.دونالد ترامپ در تاریخ آمریکا تنها رئیس جمهوری است که پس از خروج از کاخ سفید مورد محاکمه قرار گرفت چرا که در هفته پایانی حضور در کاخ سفید، با ۲۳۲ رای مجلس نمایندگان استیضاح شد.
اتهام وی «تحریک برای شورش» بود که در پی آن حادثه شورش هواردانش به کنگره و کشته شدن پنج نفر، زخمی شدن دهها تن و چندین میلیون دلار خسارت مادی رخ داد.
این شورش زمانی رخ داد که در نشست مشترک کنگره آمریکا، آرای گزینشگران انتخاباتی ایالتهای آمریکا در حال شمارش بود و پیش بینی میشد پیروزی جو بایدن به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهوری آمریکا به تایید برسد.
مدیران استیضاح منتخب مجلس نمایندگان که در نقش دادستان این پرونده عمل میکردند، کیفرخواستی را قرائت کردند که ترامپ را عامل اصلی تحریک این شورش قلمداد میکردند. آنها در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه ادله خود را ارائه دادند که همراه با فیلمهای منتشر نشده این شورش بود. صحنههایی از حمله حامیان ترامپ به کنگره، شعارهایی که به نفع ترامپ سرداده میشد، اظهاراتی که برای قتل مایک پنس معاون ترامپ و نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان به زبان آمد، تصاویری از گریز و هدایت اعضای کنگره به پناهگاه و همچنین حمل سلاح سرد و گرم از سوی هواداران ترامپ.
این ادله با اظهارات، پیامهای توئیتری و موضعگیری ترامپ همراه بود و این استدلال هم مطرح شد که جهان در حال تماشای آمریکا بود.
آنها همچنین از اظهارات مقامات جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین و حتی کانادا و آلمان درباره دموکراسی آمریکایی استفاده کردند تا اتهام ترامپ را پررنگتر کرده و ابعاد بینالمللی آن را هم ترسیم کنند.
در برابر، وکلای ترامپ از روز جمعه برای ۱۶ ساعت فرصت داشتند تا دفاعیات خود را ارائه دهند. آنها با مونتاژ کردن اظهارات برخی از مقامات فعلی آمریکا از جمله کامالا هریس معاون بایدن، پلوسی رئیس مجلس نمایندگان، سناتورهای دموکرات و اعضای مجلس نمایندگان، کوشیدند بباورانند که همه اینها در قالب آزادی بیان و متمم نخست قانون اساسی آمریکا انجام شده و قابل پیگرد نیست. از این رو اظهارات روز چهارشنبه ۱۷ دیماه ترامپ را هم فاقد جنبه کیفری دانستند.
به اعتقاد آنها، قانون اساسی از اظهارات مقامات عالیرتبه حمایت میکند و آنها را تحت پوشش آزادی بیان پشتیبانی میکند از این رو، نباید با آن برخورد شود.
پس از آن، سناتورها ۴ ساعت فرصت داشتند تا سوالات خود را از ۲ طرف دعوا بپرسند که این سوالها به صورت کتبی به رئیس محکمه تقدیم میشد و پس از قرائت آن، متناسب با تقاضای سوال کننده یکی از طرفها یا هر دوی آنها، پاسخ میدادند.
یکی از سوالات درباره ادعای ترامپ برای تقلب بود و اینکه آیا او را بازنده یا برنده میدانند، که از پاسخ به این سئوال سر باز زدند.سوال دیگر این بود که اگر ترامپ در این باره مجرم شناخته نشود، در آینده چه پیش خواهد آمد که دادستانهای مجلس نمایندگان پاسخ دادند باعث میشود هر رئیس جمهوری بعدی در آخرین روز کاری خود دست به اقدام مشابه بزند و از مجازات مصون بماند.
آنها، مجرم ندانستن ترامپ را به معنای حمایت از عملکرد وی و همچنین شورش به کنگره دانستند.روز شنبه در حالیکه سناتورها ابتدا با ۵۵ رای موافق با احضار شاهد موافقت کردند اما پس از تنفس بین جلسه، توافق شد که شاهدی احضار نشود.در نهایت با ارائه آخرین استدلالها و دفاعیات دو طرف، سنا وارد رایگیری نهایی شد.
سر انجام، ۵۷ نفر از سناتورها که به عنوان هیات منصفه این محکمه سوگند با مجرم بودن ترامپ موافقت کردند و ۴۳ سناتور هم ترامپ را مجرم ندانستند. دست کم باید ۶۷ نفر از سناتورها به مجرم بودن ترامپ رای مثبت میدادند.ترامپ در سال ۲۰۱۹ هم به اتهام «سوء استفاده از قدرت» و «کارشکنی در برابر کنگره» در مجلس نمایندگان استیضاح شد اما در دادگاه سنا، تبرئه شد.
سرنوشت سیاسی ترامپ
اما با تبرئه ترامپ در سنا سرنوشت سیاسی او چه می شود آیا تهدید ابطال صلاحیت از سر او برداشته می شود؟ برخی کارشناسان حقوق اساسی آمریکا معتقدند با تبرئه ترامپ در جلسه محاکمه، سناتورهای دموکرات میتوانند در قالب یک طرح مستقل از استیضاح مانع از برعهده گرفتن هر گونه سمت فدرالی در آینده توسط وی شوند. این طرح در قالب رایگیری بر مبنای یک اکثریت ساده امکان وقوع دارد و اگر حتی در این مورد تعداد آرای دموکراتها و جمهوریخواهان به عدد ۵۰ در برابر ۵۰ برسد، کامالا هریس از امکان رایدهی به سود دموکراتها برخوردار خواهد بود.
دموکراتها برای پیشبرد این برنامه جایگزین به دو سابقه تاریخی که در آنها ردپای حکم قضات فدرال هم دیده میشود، اشاره میکنند و بر این اساس میگویند که سنا میتواند خارج از پروسه محاکمه، صلاحیت یک پرزیدنت را برای بازگشت به عرصه سیاست به چالش بکشاند و مانع از آن شود. البته برخی دیگر از حقوقدانان راهکار دوم دموکراتها نقضکننده حق انتخاب کردن و انتخاب شدن در ایالاتمتحده خواهد بود.از دید این گروه ترامپ میتواند این تصمیم سنا را در دادگاهها لغو کند.