مقدمه مجری: در برنامه امروز زنجیره تامین مرغ گرم را مورد بررسی قرار می‌دهیم محصولی که بازار آن در سال‌های گذشته معمولا با نوسان همراه بوده به گونه‌ای که بعضا با کمبود و تشکیل صف‌های طولانی برای خرید مواجه بودیم و بعضا با مازاد تولید و ضرر مرغداران. اما حدود یک سالی است که تولید این بازار به ثبات رسیده و حتی بر اساس آمار از ابتدای سال تاکنون ۱۵ هزار تن مرغ هم توانستیم که صادرات داشته باشیم. 
آمار تولید جوجه گوشتی از ابتدای سال ۱۴۰۲، از فروردین سال ۱۴۰۲ مشاهده می‌کنید که جوجه ریزی ۱۰۷ میلیون قطعه بوده که بعد این آمار رو به رشد است، با نوساناتی همراه می‌شود در دی و بهمن سال ۱۴۰۲ به بیش از ۱۵۰ میلیون قطعه می‌رسد جوجه ریزی و اتفاقی که می‌افتد باز یک نوسانی آنجا اتفاق می‌افتد در فروردین سال ۱۴۰۲ به ۱۳۶ میلیون قطعه می‌رسد از آن به بعد باز به حدود ۱۵۰ میلیون قطعه جوجه ریزی می‌رسیم آماری که نیاز بازار را برطرف می‌کند و حتی امکان صادرات را هم فراهم می‌کند. در برنامه امروز می‌خواهیم بررسی کنیم که تا چه حدودی پایدار است این ثباتی که الان در بازار مرغ ایجاد شده است. 
سوال: با آقای مهدی بختیاری زاده مدیر عامل سازمان میادین میوه و تره بار تهران گفتگو می کنیم لطفا آخرین قیمت عرضه عمده مرغ را در میدان بهمن بفرمایید؟ 
بختیاری زاده: در میدان بهمن همانطور که می‌دانید قیمت مصوبی که هست قیمت ۷۳ هزار تومان است، اما در هفته‌های اخیر و فکر می‌کنم در ماه اخیر قیمت پایین‌تر از ۷۳ تومان عرضه می‌شود یعنی بین ۷۰ تا ۷۳ هزار تومان قیمت دارد عرضه می‌شود و الحمدالله ثبات قیمت هم وجود دارد.
سوال: در میادین میوه و تره بار سطح شهر الان دارید با چه قیمتی عرضه می‌کنید؟ 
بختیاری زاده: در خرده فروشی‌ها قیمت هر کیلوگرم مرغ تازه ۷۶ هزار و ۵۰۰ تومان است.
سوال: چه مدت زمانی است؟ 
بختیاری زاده: حدود یکسال است که این قیمت ثابت است. ۷۶ هزار و ۵۰۰ تومان تغییری نکرده و الحمدالله در حال حاضر هم به وفور در تمام غرف سازمان میادین موجود است و مردم می‌توانند با مراجعه به غرف سازمان مرغ تازه خود را با این قیمت ۷۶ هزار و ۵۰۰ تومان تهیه کنند.
سوال: ورودی میدان بهمن الان حدودی روزانه به چه قیمت رسیده است؟ 
بختیاری زاده: تقریبا می‌توان گفت در هفته‌های اخیر ورودی میدان بهمن روزانه ۴۶۰ تا ۵۰۰ تن مرغ گرم تازه بوده، اما در ماه قبل ما رکورد‌های ۶۵۰ تن تا ۷۰۰ تن را هم حتی داشتیم. اما بازار کاملا به ثبات رسیده، عرض کردم بخاطر وفور عرضه مرغ حتی قیمت پایین‌تر از ۷۳ هزار تومان است که به قولی قیمت مصوب اعلامی بوده است.
سوال: آقای زحمتکش؛ آخرین آمار جوجه ریزی الان در کشور چقدر است و با نیاز داخلی چقدر همخوانی دارد؟ 
زحمتکش: بحث جوجه ریزی ما سعی کردیم طی هشت ماهه اخیر تقریبا با میانگین ۱۵۰ میلیون جوجه ریزی داشتیم الان هم داریم روی همان مدار ۱۵۰ میلیون جوجه ریزی می‌شود.
سوال: این با نیاز داخل سر به سر است؟ 
زحمتکش: ما در صادرات سعی کردیم که کار را به شکل با برنامه ریزی صادرات محور پیش ببریم ولی واقعیت این است که نیاز کشور و مصرف ثبات کامل ندارد یعنی ما بر اساس مصرف گوشت مرغ بر اساس ایام چه شمسی و چه قمری،. مصرف خطی نیست، ما بعضی از ایام سال مصرف بالایی داریم، بعضی ما‌ها هست مثل مهر که پیش رو داریم مصرف کاهش پیدا می‌کند بخاطر شروع مدارس و هزینه کردی که خانوار انجام می‌دهد مصرف کمتر می‌شود بنابراین ما جوجه ریزی را یک میزان کاهش می‌دهیم.
سوال: الان برای صادرات هم پیش بینی شده یا نه، فقط مقداری که مازاد می‌آید را صادر می‌کنید؟ 
زحمتکش: تلاش بر این است که به طور کامل صادرات محور برنامه ریزی بشود و صادرات مان را هم به شکل حرفه‌ای انجام بدهیم و بازاریابی کامل و جامعی هم از طریق تولید کننده‌های ما و بخش‌هایی که در این حوزه فعالیت دارند صورت بگیرد. ولی فعلا هنوز به شکل کامل شاید در حوزه صادرات ما نتوانستیم به شکل موفقیت آمیزی کار کنیم ولی فعلا می‌توانیم بگوییم که آن چیزی که مازاد بوده ما صادرات داشتیم ولی حتما برنامه ریزی بر این است که ما صادرات کامل انشاالله اتفاق بیفتد همانطور که برای بخش تخم مرغ اتفاق افتاده است.
سوال: الان این ثباتی که در بازار ایجاد شده یک سال است که مثلا در میادین میوه و تره بار تهران، همانطور که اقای بختیاری زاده هم گفتند قیمت تغییر نکرده و من خاطرم نیست حداقل در سال‌های اخیر این اتفاق افتاده باشد، در واقع این ثبات با چه برنامه ریزی انجام شده؟ چگونه ایجاد شده است؟ 
زحمتکش: واقعیت این است که این ثبات را بدترین شرایط تامین جوجه ما هم اتفاق افتاد، یعنی کار سخت‌تر از هر زمان دیگری می‌توانست این ثبات شکل بگیرد و به این دلیل بود که ما جوجه ریزی اجداد در سال ۱۴۰۱ در حداقل ممکن خود صورت گرفته بود و ما روی بعد تامین جوجه‌های مادر مشکل جدی داشتیم روی بعد حجم گله‌های مادری هم که در اختیار داشتیم در مضیقه بودیم ولی با برنامه ریزی که اتفاق افتاد، اما توانستیم گله‌های مادر را حفظ کنیم و الان از ۱۳ میلیون گله مادری که پرنده مادری که در حال تولید هست نزدیک به ۶ میلیون خارج از سن استاندارد است ولی با برنامه ریزی که اتفاق افتاد این گله‌ها را ما نگه داشتیم و یک بخشی هم با واردات بوده که سعی کردیم که سفره مردم تحت الشعاع قرار نگیرد و بتواند یک ثبات در بعد مصرف داشته باشیم و تولید کننده هایمان هم تا حد امکان حمایت شوند.
سوال: آقای ابراهیمی؛ نقش تشکل‌ها، نقش بخش خصوصی در شکل گیری این ثبات چه بوده و با چه چالش‌هایی مواجه بودیم برای این که این ثبات فعلی شکل بگیرد؟ 
ابراهیمی: برنامه ریزی‌هایی که صورت گرفته بود با مشارکت بخش خصوصی و تشکل‌های مرتبط با تولید انجام شده بود و می‌شود گفت که ما در جلسات متعددی که با مسئولین تصمیم گیر مخصوصا در قرارگاه امنیت غذایی در وزارت جهاد کشاورزی داشتیم، نقش دادن به تشکل‌ها شاید می‌توان گفت که یکی از رموز همین موفقیت بود و خوشبختانه با تلاشی که البته تولید کنندگان ما انجام دادند برنامه ریزی‌هایی که به شکلی صورت گرفت که تدارک به موقع انجام بشود شاهد این اتفاق مبارک هستیم و از ابتدای امسال ما برای اولین بار است که جزو کشور‌هایی هستیم که صادرات مستمر داریم این اتفاق تا الان در حوزه گوشت مرغ رخ نداده بود، بعضا صادراتی صورت گرفته بود در مقاطعی که مازاد بود ولی تولید به این ثبات نرسیده بود که ما بتوانیم استمرار صادرات داشته باشیم، من فکر می‌کنم همین رویکردی که برای نقش دادن به تشکل‌ها بود به این قضیه کمک کرد البته نباید تدارکات به موقع سه تا نهاده مهم جوجه یک روزه و کنجاله سویا و دانه ذرت هم ندید گرفت.
سوال: آن چیزی که من متوجه شدم انگار تولید ما صادرات محور نیست یعنی یک قسمتی را بگذاریم که همیشه این باشد ما بتوانیم این صادرات را داشته باشیم یعنی می‌گوییم هر چه اضافه آمد صادر می‌کنیم درست است؟ 
ابراهیمی: اتفاقا ما این رویکرد را تغییر دادیم و برنامه‌ای که در ابتدای سال به دولت پیشنهاد دادیم بین ۸ تا ۱۰ میلیون قطعه جوجه ریزی را به منظور صادرات، صادرات این شکل نیست که ما بیاییم مازاد را برداریم از کشور خارج کنیم بعدا یک شرایطی برای کشور هدفی که داریم نچیده باشیم که این‌ها بتوانند به ما اطمینان کنند، به همین خاطر تولید صادراتی باید اتفاق بیفتد تا شما بتوانید بر صادرات تان اطمینان داشته باشید، برنامه ریزی که صورت گرفته اتفاقا بخشی از این تولید، تولید صادراتی خواهد بود و همانطوری که جناب دکتر زحمتکش هم اشاره کردند با توجه به این که مصرف ما در نوسان است نمی‌توانیم تنظیم کنیم تولید دقیقا با مصرف ماه‌های مختلف، مجبوریم همیشه یک سطح بالاتری باشد که این جا ما با واحد‌هایی که به منظور صادرات هماهنگ می‌کنیم که تولید صادراتی داشته باشند این نوسان را می‌توانیم بگیریم و شما هم شاهد بودید که فعلا این اتفاق به شکل موفق دارد پیش می‌رود، بله یکسری موضوعات هم هست که ما باید در بسته بندی در کیفیت، در گسترش بازاری که داریم تلاش بکنیم و من فکر می‌کنم با این هماهنگی‌هایی که صورت گرفته و مدلی که داریم پیش می‌رویم انشاالله بتوانیم به این روند استمرار بدهیم و دیگر هموطنان عزیز نگران این بالا پایین شدن قیمت‌ها نباشند.
سوال: فکر می‌کنید این روند ادامه پیدا بکند؟ 
ابراهیمی: به نظر من الان تدارکی که در خصوص نهاده‌ها صورت گرفته، برنامه ریزی که در خصوص تولید جوجه یک روزه رخ داده، از نظر ظرفیت تولید و برنامه ریزی من تصورم این است که تداوم دارد مگر این که مواجه بشویم با تصمیمات خلق الساعه، به این معنی که از قبل یک برنامه‌هایی در استان‌ها صورت می‌گرفت با توجه به نوسانات قیمت مسئولین محلی تصمیمات محلی می‌گیرند و این میتواند برای کشور اشکالاتی ایجاد کند باید همه این‌ها به صورت متمرکز این اطمینان را بدهند که ما وقتی که داریم با یک کشور ثالثی وارد قرارداد می‌شویم و داریم صادرات انجام می‌دهیم نباید تصمیمات محلی مخل این قضیه بشود، به این معنی که صادر کننده باید اطمینان داشته باشد به قول و قرار‌هایی که با کشور‌های خریدار می‌بندد.
سوال: تصمیم محلی که می‌گویید اگر بخواهید مصداقی بگویید چه است؟ 
ابراهیمی: بعنوان مثال قیمت در یک استانی دو هزار تومان سه هزار تومان تغییر می‌کند، ستاد تنظیم بازار استان تشکیل جلسه می‌دهد به دستور مقامات محلی ورود و خروج مرغ را ممنوع می‌کنند این یکی از مشکلاتی است که مخل این برنامه است. تولید بسته به عرضه و تقاضا است وقتی که سه چهار ماه گذشته همه هموطنان ما شاهد قیمت پایین مرغ مخصوصا مرغ زنده بودند و ما مرغداران مان داشتند ضرر می‌کردند به هیچ عنوان ستاد تظیم بازار نه واکنشی نشان داد، نه تصمیمی گرفت نه اصلا اگر تصمیم هم می‌گرفت قابل اجرا بود ولی به محض این که یک مقدار قیمت تغییر می‌کند می‌آیند موانع ایجاد می‌کنند از ابزاری که در اختیارشان است و من فکر می‌کنم باید اجازه بدهند که تولید کار خودش را بکند یک موضوع اقتصادی با دستور قابل مدیریت نیست، هر واحد اقتصادی را که بنا می‌کنند مبنای آن سوددهی است و نباید تصمیمات مقامات محلی یا حتی مقامات ملی باعث بشود که این دچار اشکال بشود.
سوال: آقای محمدرضا صدیق پور دبیر انجمن صنفی جوجه یکروزه هم در دیگر استودیوی ما به ما پیوستند، تامین جوجه یکروزه یکی از ملزومات ثبات بازار است آقای ابراهیمی هم به این موضوع اشاره کردند، در این یک سال اخیر که یک ثبات نسبی در بازار مرغ است این تامین به چه شکل صورت گرفته و فکر می‌کنید که این ثبات پایدار باشد؟ 
صدیق پور: همین طور که شما در سال گذشته دوشادوش تولید بودید در صحنه‌های مختلف، توجه به بخش تولید نتیجه اش همین وفور مرغ که ما امروز به حد مورد نیاز ما در کشور دارد مرغ تولید می‌شود و زیربنای این تولید همین جوجه یکروزه بعنوان حلقه اصلی تولید است، چه باعث شد که این اتفاق بیفتد؟ دیگر ما صف‌های مرغ را نبینیم و شاهد آن نباشیم یک روز نگوییم مردم مرغ بخرند، یک روز بگوییم کم است یا زیاد است، این با توجه به تغییر نگرشی که در بحث تولید انجام شد، تولید کنندگان محترم هم با توجه به این که در بخش جوجه یکروزه از هشت ماه قبل می‌آیند برنامه ریزی تولید شان را از سطح اجداد مرغ مادر و جوجه یکروزه انجام می‌دهند ما شاهد این شدیم که به اندازه کافی تولیدات جوجه مادر را به یک حد مورد مطلوبی برسانیم، سال گذشته این موقع ما ۶۰۰ هزار تا تولید جوجه مادر داشتیم امروز بالغ بر یک میلیون داریم که قطعا رویکرد نهایی این برنامه ریزی این است که ما از پایان سال نه تنها حالا اگر مختصر وارداتی انجام شده، بلکه صادراتی هم خواهیم داشت و در ارتباط با تولید مرغ هم با توجه به این که برنامه ریزی زیربنایی که صورت گرفته نتیجه این جوجه‌ها تبدیل به مرغ بشوند ما می‌توانیم صادرات پایداری هم داشته باشیم فقط نکته‌ای که باید در این بحث حائز اهمیت شمرد این است که واقعا باید به اقتصاد تولید کننده‌ها هم توجه کنند یعنی شما ببینید وقتی شرایط تولید مساعد باشد موانع برطرف بشود همانطور که آقای دکتر ابراهیمی فرمودند هفتگی موضوعات و موانع در حضور وزیر محترم بحث و بررسی می‌شد و برطرف می‌شد و دیگر منتج به نامه نگاری و بحث‌های اینچنینی نمی‌شد که بالطبع وقتی این موانع برطرف می‌شود کار ما تولید است، تولید کننده هم با رویکرد مثبت به تولید خودش ادامه داد، نقش تشکل‌ها واقعا در این شرایط پررنگ بود و امیدواریم در دولت آتی هم همین طور که آقای دکتر پزشکیان قول دادند این بحث را به ثمر برسانند و مردم عزیزمان از نتیجه این تولیدات که منجر به امنیت سفره مردم می‌شود بهره‌مند بشوند.
سوال: در صحبت‌های آقای ابراهیمی اشاره شد به بحث تامین نهاده‌های دامی، در همین رابطه ارتباط تلفنی ما برقرار است با آقای علیرضا پیمان پاک قائم مقام تجارت و تنظیم بازار وزارت جهاد کشاورزی، آقای پیمان پاک، در این مدت یعنی این یک سال اخیر که از ثبات بازار مرغ صحبت کردیم اقداماتی که صورت گرفته برای تامین نهاده ها‌ی دامی چه چیز‌هایی است و استمرار این اقدامات به چه ترتیبی می‌تواند ثبات را در بازار نگه دارد؟ 
پیمان پاک: همانطور که یک سال و نیم پیش ابتدای شروع برنامه ریزی برای حل مشکلات نهاده‌ها ما خدمت هم آقای صدیق پور، هم آقای ابراهیمی و هم سایر دوستان بودیم، دوستان همه اشاره می‌کردند یکی از مهم‌ترین فاکتور‌های موثر در بحث تولید مستمر و جهش تولید در حوزه مرغ و محصولات پروتئینی همین موضوع تامین نهاده‌ها من جمله ذرت و کنجاله سویا است که اصلی‌ترین فاکتور‌های تولید مرغ و تخم مرغ را تشکیل می‌دهد. ما با هماهنگی نزدیکی که با بانک مرکزی داشتیم یک برنامه منسجمی را تعریف کردیم برای ۴-۵ اقدام، یکی تامین به موقع ارز بود، تامین به موقع ارز زمانی اتفاق می‌افتاد که ما در وزارت جهاد یک برنامه ریزی مشخص، مدون و شفافی را برای بانک مرکزی ارائه بکند آن دوستان هم تمهید می‌کردند الحمدالله طی یک سال و نیم گذشته ارز‌ها در برنامه‌های مشخصی پرداخت شد، استفاده از منابع ارزی که مجوز‌های لازم را داشتند برای واردات کالای اساسی اقدام مهمی بود که در تعامل با بانک مرکزی ما جلو رفتیم، مسئله مهمی که ما تقریبا یک میلیارد دلار تهاتر نفت در قبال کالای اساسی کردیم بسیار موفقیت آمیز بود، این تامین نهاده‌ها با میانگین ۱۰ درصد زیر قیمت بازار صورت گرفت و در کنار آن بحث انحصارزدایی بود و رفع انحصار بود که امروز که ما خدمت شما هستیم حداقل بازیگران اصلی و فعال تامین کالای اساسی بیش از دوبرابر شده تعدادشان.

سؤال: این سر به سر است با نیاز داخل درست است امکان صادرات هم حتی فراهم است؟
زحمتکش: در واقع سعی کردیم که کار را به شکل با برنامه ریزی صادرات محور پیش ببریم ولی، واقعیت این است که نیاز کشور و در واقع مصرف، ثبات کامل ندارد.
سؤال: مصرف خطی نیست؟ 
زحمتکش: بله مصرف خطی نیست، ما در واقع بعضی از ایام سال مصرف بالایی داریم، ولی بعضی از ماه‌ها که مثل مهر که پیش رو داریم، در واقع مصرف کاهش پیدا می‌کند به خاطر شروع بحث مدارس و در واقع هزینه کردی که خانه وار انجام می‌دهد مصرف کمتر می‌شود به همین خاطر ما جوجه ریزی را یک میزان در واقع کاهش می‌دهیم.
سؤال: الان برای صادرات هم پیش بینی شده یا نه فقط مقداری که مازاد می‌آید را صادر می‌کنیم؟
زحمتکش: ما تلاش بر این است که به طور کامل در واقع صادرات محور برنامه ریزی بشود و صادراتمان را هم به شکل حرفه‌ای انجام بدهیم و در واقع بازاریابی کامل و جامعی است از طریق تولید کننده‌های ما و بخش‌هایی که در واقع در این حوزه فعالیت دارند صورت بگیرد ولی فعلاً هنوز به شکل کامل شاید در بُعد صادرات ما نتوانستیم در واقع به شکل موفقیت آمیزی کار کنیم ولی فعلا می‌توانیم بگوییم که آن چیزی که مازاد بوده در واقع ما صادرات داشتیم، ولی حتما برنامه ریزی برای این است که ما صادرات کامل ان شاءالله اتفاق بیفتد همان گونه که بخش تخم مرغ ما این اتفاق افتاده است.

سوال: ولی حالا آن چیزی که من متوجه شدم انگار تولیدمان صادرات محور نیست؟ 
ابراهیمی: اتفاقا ما این رویکرد را تغییر دادیم و برنامه‌ای که در ابتدای سال به دولت پیشنهاد دادیم بین ۸ تا ۱۰ میلیون قطعه جوجه ریز را به منظور صادرات استحضار دارید که دقیقا صادرات این شکل نیست که ما بیاییم مازاد را برداریم در واقع از کشور خارج بکنیم بعدا یک شرایطی برای به اصطلاح کشور هدفی که داریم نچیده باشیم که اینها بتوانند به ما اطمینان کنند به همین خاطر تولید صادراتی باید اتفاق بیفتد تا شما بتوانیم بر صادراتتان اطمینان داشته باشید برنامه ریزی که صورت گرفته اتفاقا بخشی از این تولید، تولید صادراتی خواهد بود و همین گونه که جناب آقای دکتر زحمتکش هم اشاره کردند با توجه به اینکه ما مصرفمان در نوسان است نمی‌توانیم تنظیم بکنیم تولید دقیقا با مصرف ماه‌های مختلف مجبوریم همیشه یک سطح بالاتری باشد که اینجا ما با واحد‌هایی که به منظور صادرات در واقع هماهنگ می‌کنیم که تولید صادراتی داشته باشند، این نوسان را می‌توانیم بگیریم و شما هم شاهد بودید که فعلاً این اتفاق به شکل موفق دارد پیش می‌رود بله، یک سری موضوعات هم هست که ما باید در واقع در بسته بندی، در کیفیت، در به اصطلاح گسترش بازاری که داریم تلاش بکنیم و من فکر می‌کنم با این هماهنگی‌هایی که صورت گرفته و مدلی که داریم پیش می‌رویم ان شاالله بتوانیم به این در واقع روند استمرار بدهیم و دیگر هموطنان عزیز نگران این بالا و پایین شدن قیمت‌ها نباشند.
سؤال: فکر می‌کنید این روند ادامه پیدا می‌کند؟
ابراهیمی: الآن در واقع تدارکی که در خصوص نهاده‌ها صورت گرفته برنامه ریزی که در خصوص تولید جوجه یک روزه رخ داده از نظر ظرفیت تولید و برنامه ریزی، من تصورم این است که تداوم دارد، مگر اینکه مواجه بشویم با تصمیمات خلق الساعه معنی آن این است که از قبل یک برنامه‌هایی در استان‌ها صورت می‌گرفت با توجه به نوسانات قیمت، مسئولین محلی تصمیمات محلی می‌گیرند و این می‌تواند برای کشور اشکالاتی ایجاد کند باید همه اینها به صورت متمرکز این اطمینان را بدهند که ما وقتی که داریم با یک کشور ثالثی وارد قرارداد می‌شویم و داریم صادرات انجام می‌دهیم نباید در واقع تصمیمات محلی مخل این قضیه بشود، معنی آن این است که صادر کننده باید اطمینان داشته باشد به قول و قرار‌هایی که با کشور‌های خریدار می‌بندد.
و ما مرغدارانمان داشتند ضرر می‌کردند به هیچ عنوان ستاد تنظیم بازار، نه واکنشی نشان داد، نه تصمیمی گرفت، نه اصلا در واقع اگر تصمیمی هم می‌گرفت قابل اجرا بود ولی به محض اینکه یک مقدار قیمت تغییر می‌کند می‌آیند از ابزار در واقع موانع ایجاد می‌کنند از ابزاری که در اختیارشان هست واقعا فکر می‌کنم باید اجازه بدهند که تولید کار خودش را بکند، یک موضوع اقتصادی با دستور قابل مدیریت نیست هر واحد اقتصادی را که بنا می‌کنند مبنایش در واقع سوددهی است و نباید تصمیمات مقامات محلی یا حتی مقامات ملی باعث بشود که این دچار اشکال بشود.
سؤال: بله، اما حالا در صحبت‌های آقای ابراهیمی اشاره شد به بحث تأمین نهاده‌های دامی،آقای پیمان پاک، در یک سال اخیر که از ثبات بازار مرغ صحبت کردیم اقداماتی که صورت گرفته برای تأمین نهاده‌های دامی چه است؟ و در واقع استمرار این اقدامات به چه ترتیبی می‌تواند ثبات را نگه دارد در بازار؟
علیرضا پیمان پاک : همانجور که نهایتا یک سال و نیم پیش ابتدای حالا شروع برنامه ریزی برای حل مشکلات نهاده‌ها ما خدمت هم آقای صدیق پور، هم آقای ابراهیمی هم سایر دوستان بودیم، دوستان همه اشاره می‌کردند یکی از مهمترین فاکتور‌های موثر در بحث تولید مستمر و جهش تولید در حوزه مرغ و محصولات پروتئینی همین موضوع تأمین نهاد‌ها من جمله ذرت و کنجاله سویاست اصلی‌ترین فاکتور‌های تولید مرغ و تخم مرغ را تشکیل می‌دهد ما با هماهنگی نزدیکی که با بانک مرکزی داشتیم یک برنامه منسجمی را تعریف کردیم برای چهار پنج اقدام یکی تأمین به موقع ارز بود تأمین به موقع ارز زمانی اتفاق می‌افتاد که ما در وزارت جهاد یک برنامه ریزی مشخص، مدون و شفافی را برای بانک مرکزی ارائه بکنیم آن دوستان هم تمهید می‌کردند الحمدلله طی یک سال و نیم گذشته ارز‌ها در برنامه‌های مشخصی پرداخت شد استفاده از منابع ارزی که مجوز‌های لازم را داشتند برای واردات کالا‌های اساسی اقدام مهمی بود که در تعامل با بانک مرکزی ما جلو رفتیم، مسئله مهمی که ما تقریبا ۱ میلیارد دلار تهاتر نفت در قبال کالا‌های اساسی کردیم بسیار موفقیت آمیز بود این تأمین نهاده‌ها با میانگین ۱۰ درصد زیر قیمت بازار صورت گرفت و در کنار آن بحث انحصارزدایی بود و رفع انحصار بود که امروز که ما خدمت شما هستیم حداقل بازیگران اصلی و فعال تأمین کالای اساسی بیش از ۲ برابر شده تعدادشان این باعث ایجاد رقابت شد کنار این ایجاد رقابت، برنامه با آن شعاری که حالا سال‌های سال مطرح می‌شد تنوع در مبادی واردات را که واقعاً هم سخت بود حالا مسئله تحریم‌های بین المللی اش یک طرف، خودتحریمی‌های داخلی یک طرف، در مقوله‌های مختلف ما دچار دشواری‌هایی بودیم برای اینکه از کشور‌های جدید کالا را تأمین بکنیم این هم الحمدلله محقق شد ما امروز از مبادی متعددی داریم هم تأمین ذرت می‌کنیم هم کنجاله سویا اینها همه منجر به این شد که وفور کالا باعث شد هم مرغدار در اطمینان خاطر باشد که نهاده هایش تأمین است هم کیفیت مطلوبی که کالا تأمین شد، چون به موقع ارزش پرداخت می‌شد، ترخیص می‌شد تحویل داده می‌شد دیگر ما صف‌های طولانی ۱۰ ماه و ۱۳ ماه و ۱۴ ماه معطلی کشتی‌ها را در اسکله و بندر نداشتیم واقعا کالا به موقع در اختیار قرار می‌گرفت و نکته مهم این رقابتی که ایجاد شد باعث شد که نهایتا با شرایط مثلا مدت دار نهاده در اختیار مرغدار قرار بگیرد، عموما تا امروز که ما خدمت شما هستیم تقریبا در این ۸ و ۹ ماه اخیر اکثر نهاده‌ها با زیر قیمت مصوب در اختیار به عبارتی حالا تولید کننده قرار گرفته.
سؤال: یک صحبتی باشد که برای چند ماه آتی تأمین سود نهاده. 
پیمان پاک: ما تقریبا کنجاله سویایمان که سال‌های سال هم آقای ابراهیمی و هم آقای صدیق پور می‌توانند تأیید کنند. سال‌ها ما بحران کنجاله داشتیم امروز ما برای ۷ ماه آینده مان کنجاله در دسترس داریم یعنی این یک اطمینان خاطری است برای هم حوزه مرغ، هم تخم مرغ، هم دام شیری که واقعا نگرانی راجع به این نهاد نداشته باشند تا سه و نیم ماه آتی مان نیاز کشور به ذرت تأمین شده است، از یک ماه دیگر هم حالا دوستان می‌دانند مسیر شمالی آن کشور‌های حوزه روسیه و آسیای میانه باز می‌شود از آنجا هم دوباره ذرت تأمین می‌شود و تقریبا اطمینان خاطر کافی در بین اکثر تولیدکننده‌های ما است و بر این اساس با خیال راحت حالا آن جوجه ریزی را و تولید را دارند ادامه می‌دهند، یکی از اقدامات مؤثری هم که واقعاً حالا باید یادی بکنیم خود آقای رییسی، شهید رییسی، رییس جمهور محترم پیگیر بود همین مسأله‌ای که آقای صدیق پور اشاره کردند و آن هم ترمیم حوزه مرغ اجداد و مرغ مادر و مرغ لاین ما بود که به عنوان یکی از پاشنه آشیل اصلی حوزه زنجیره مرغ ما مطرح بود و ما به جایی رسیدیم که دیگر نه تنها نگران بحث تأمین حالا جوجه خودمون نیستیم، ما الان ان شاءالله به زودی تبدیل به صادر کننده هم در این حوزه خواهیم شد.
سؤال: حالا در مورد صادرات من یک سؤالی را بپرسم خیلی کوتاه خواهش می‌کنم جواب بدهید این صحبت می‌شود که حالا، چون در واقع نهاده‌های دامی با ارز حالا ۲۸ و پانصد وارد می‌شود ارز ترجیحی، صادرات به این معنا است که ما به آن کشوری که داریم مرغ صادر می‌کنیم، داریم در واقع یک جوری یارانه می‌دهیم، در این مورد توضیح می‌دهید.
پیمان پاک: من دیروز هم در برنامه صف اول توضیح دادم، ببینید ما وقتی حالا می‌آییم، تقریبا شما دیدید سال‌های سال درگیر مسئله مرغیم، قرارگاه مرغ می‌زنیم، مرغ با پست می‌فرستیم هزار و یک به عبارتی حالا شیوه‌های عجیب و غریب پیاده می‌کنیم، اما آن وقتی می‌آییم ما حالا بحث حل مشکل و بحران تحمیلی به تولید کننده را حل می‌کنیم، در ازای صادرات مثلا ۱۵ هزار تن مرغ که واقعا نسبت به آن دو و نیم میلیون تن، ۳ میلیون تولید ما اصلا عددی نیست شما همین میزان صادرات را فقط از این منظر نگاه بکنید که این یک حمایت از تولید کننده است، واقعا تولید کننده‌ای که می‌آید برنامه ریزی می‌کند برای تولیدش، یک میزانی قطعا مازاد دارد، بعضا مازاد به عبارتی که حالا عرضه دارد، به جای اینکه حالا زیان بکند ما این را یک ابزار حمایتی ببینیم برای اینکه از مرغدار ما تولید کننده ما حمایت بشود شما این ۱۵ هزار تن را که بعید می‌دانم عددش حالا ۲۰ ـ ۳۰ میلیون دلار بشود مقایسه بکنید با کشور دیگر، نهایتا من سابقه حالا سازمان توسعه تجارت هم دارم، میلیارد‌ها دلار مشوقی که ترکیه می‌دهد برای توسعه صادراتش ما آقا آن مشوق را و بی خیال شدیم آقا نمی‌خواهد طلبمان، چون اصلا مشوقی پرداخت نمی‌شود شما همین را یک ابزار تشویقی ببینید برای حمایت از تولید ببینید واقعا این عددی نیست که ما بیاییم این را بهانه بکنیم و دوباره برگردیم به آن حوزه‌ای که هم به عبارتی تولید کننده ما متضرر بشود همان بحران‌ها و آشفتگی را در بازار داشته باشیم که مردم اذیت بشوند.
سؤال: بله، آقای زحمتکش، حالا صحبت‌هایی هم شد برای ادامه این روند ثباتی که الآن در بازار است چه کار‌هایی باید انجام بشود حالا با توجه به اینکه دولت هم عوض شده و وزیر جدید هم انتخاب خواهد شد، و آغاز به کار خواهد کرد، پس از اینکه رأی اعتماد بگیرد فکر می‌کنید که چه کار‌هایی باید در ادامه انجام بشود تا این ثبات حفظ بشود؟
زحمتکش: واقعیت اینکه در واقع بخش طیور چند لایه است، ما تولیدکننده‌های در واقع جوجه اجداد داریم، تولید کننده که اجداد خودش تولید جوجه مادر انجام می‌دهد و جوجه مادر بخش گوشتی، جوجه گوشتی را تأمین می‌کند و جوجه گوشتی دست پرورش دهنده‌های در واقع گوشت مرغ و در نهایت کشتارگاه و توزیع، اینها همه در واقع هم در امتداد هم هستند و روی هر کدام تولیدش نهاده لایه بعد محسوب می‌شود به یک نوعی در واقع در برنامه ریزی بلند مدت، الگوی زمانی ما داریم، در واقع بازه‌های زمانی داریم که نمی‌توانیم کوتاهش کنیم، مثال می‌گویم در خصوص اجداد اگر ما جوجه ریزی اجدادمان کاهش پیدا بکند تا ۱۵ ماه امکان در واقع جبران نداریم یعنی ۱۸ ماه زمان می‌برد که در واقع امروز جوجه گوشتی نداشته باشیم، ۱۵ ماه برای جوجه ریزی اجداد امروز ترمیم بکنیم ۱۵ ماه طول می‌کشد تا در واقع به جوجه گوشتی برسیم، بخش مادر در واقع ۷ ماه طول می‌کشد تا به جوجه گوشتی برسیم و بخش تولید گوشت مرغ بخواهیم برسیم در بعد برنامه ریزی بلند مدت اگر بخواهیم در نظر بگیریم ترمیم کامل اتفاق افتاده و ما ان شاءالله از آذرماه که در واقع به تأمین جوجه به طور کامل در واقع تولید داخل پاسخگوی و ان شاءالله از اسفند ماه صادرات جوجه و تخم مرغ نطفه دار می‌توانیم داشته باشیم پس در بلندمدت آن چیزی که مربوط به بلندمدت ما برنامه ریزیمان کامل بوده و ان شاءالله می‌تواند در واقع ثبات را پیش رو داشته باشیم ولی یک نکاتی در واقع آقای ابراهیمی عزیز اشاره داشتند و در واقع آقای صدیق پور ما در واقع یک سری موارد است تصمیم گیری‌هایی که در واقع اثر کوتاه مدت دارد و در بازه کوتاه مدت برنامه ریزی باید مراقبت بکند، کسی که در دفتر طیور می‌نشیند بحث معاونت امور دام باید در واقع مراقب باشدکه ما یک اشاره داشتیم هم به اینکه در واقع مصرف ما ثابت نیست یعنی ما نمی‌توانیم بگوییم مثلا هر ماه ۲۵۰ هزار تن در واقع گوشت مرغ نیاز داریم، یک جایی ولی کامل قابل پیش بینی است در این پیش بینی‌ها در واقع وزارتخانه باید دقت نظر داشته باشد که تولید کننده آسیب نبیند اگر ما امروز می‌گوییم یک سال ثبات داریم در یک سال ثبات یعنی که تولید کننده به یک اطمینان رسیده که ضرر نمی‌کند و اگر هم احیانا در واقع شرایط سختی بخواهد پیش بیاید یک هفته است، دو هفته است، نه اینکه در واقع در یک شرایط سختی بخواهد قرار بگیرد، اگر تولید کننده ما احساس اطمینان داشته باشد و احساس بکند که در واقع دولت حمایتش می‌کند و برنامه ریزی به شرایطی که ضرر نمی‌کند حتماً می‌تواند ثبات داشته باشد، چون زیرساخت‌های ما امروز زیرساخت‌های احیا شده است یعنی ما در بخش در واقع اجداد و مادری هیچ مشکلی دیگر نداریم و شرایطی که در یک سال پیش ما در واقع یک فضای پیش رو داشتیم که خیلی تاریک و سیاه بود ما واقعا نمی‌دانستیم در بعد تأمین جوجه آیا موفق می‌شویم یا نه، ولی معجزه آسا خدا را شکر با ثبات‌ترین سال در واقع رقم خورد، با وجود اینکه بیشترین مشکل را در بعد تأمین جوجه داشتیم و اگر جوجه در شرایط استاندارد ما می‌خواستیم تولید بکنیم فقط ۱۰۰ میلیون امکان تولید جوجه داشتیم در صورتی که ما به طور میانگین ۱۵۰ میلیون جوجه ریزی کردیم و این را از گله‌های خارج از سن استاندارد و نگهداری آنها اتفاق افتاد و یک بخش کمی هم به شکل واردات، این امروز دیگر این مشکل وجود ندارد.

سوال: صحبت‌های آقای ابراهیمی را قبول دارید که می‌گویند تصمیات خلق الساعه و به یک باره واقعا تولید کننده‌ها را دچار حالا نوسان می‌کنند در کاری که دارند انجام می‌دهند؟
زحمتکش: باید دفتر طیور، معاونت امور دام همواره در واقع کنار تولید کننده هایش باشد و با هم یک تعامل در واقع نزدیکی داشته باشند تشکل‌ها خیلی کمک می‌کنند که ما بتوانیم برنامه ریزی دقیقی داشته باشیم حتما تولیدکننده باید مورد حمایت باشد تصمیم‌های خلق الساعه‌های ما سم است و نباید داشته باشیم که تولید کنندگان این را کامل درک می‌کنند.
سؤال: آقای ابراهیمی شما چالش‌های پیش روی ادامه این روند را چه می‌بینید؟

ابراهیمی:  دقیقا سال گذشته در اردیبهشت و خرداد ما مرغ گرم را از ترکیه می‌آوردیم با هزار مشقت و مشکلات، همین ارزی که فرمودید ۲۸ و پانصد را به جایی که بدهیم به نهاده، فضا را برای واحد‌های تولیدی خودمان در واقع فراهم بکنیم، مجبور شده بودیم برویم مرغ بیاوریم که این فرصت در اختیار تولید کنندگان خارج از کشور قرار گرفته، پس اگر الان این فضا فراهم شده که واحد‌های تولیدی ما به حدی دارند تولید می‌کنند که ما داریم صادر می‌کنیم و استحضار دارید که ارز ترجیحی یا حالا همین ارز دولتی که برای فقط کنجاله سویا و دانه ذرت داده می‌شود بقیه هزینه هاشان مجبورند عین همه قیمت‌ها در کشور به شکل آزاد تعیین بکنند و اساسا این به عنوان یک ایراد نباید مطرح بشود، همه جای دنیا، همان جور که آقای دکتر پیمان پاک هم فرمودند مشوق صادراتی می‌دهند ما تقریبا می‌شود گفت که زیر ۱ درصد تولید کشور هم در واقع هنوز صادر نکردیم که بخواهد این عدد از الآن برود زیر سؤال، به نظر من وقتی که یک کشوری این توانمندی را پیدا می‌کند و قدرت این را پیدا می‌کند که با صادرات گوشت مرغ ارزآوری ایجاد کند یک افتخار است.

واحدهای تولیدی ابتدا باید از تامین نهاده ها اطمینان داشته باشند 

پس از همین اول نباید در واقع ما این را با مشکل مواجه کنیم. شما استحضار دارید که واحد‌های تولیدی ما در واقع باید از تأمین نهاده اطمینان داشته باشند و بعد بازار، خوشبختانه برنامه ریزی‌هایی که صورت گرفته در واقع تأمین ارز‌هایی که رخ داده همان جوری هم که فرمودند از نظر تأمین نهاده مشکلی نیست از نظر تولید جوجه یک روزه هم با برنامه ریزی‌هایی که انجام شده تولید کنندگان ما در واقع نگرانی آینده را ندارند کاملاً این به اصطلاح راحتی خیال را دارند که در مورد تأمین مشکلی نیست، می‌رسیم به بازار، به هر حال وقتی که شما دارید مرغ گرم مصرف می‌کنید و شما در جریان هستید که مردم عزیز ما عمدتاً مرغ گرم مصرف می‌کنند، خیلی این اقبالی برای مرغ‌های منجمد ندارند پس این قیمت خدمت شما عرض شود در تمام به اصطلاح ماه‌ها و روز‌ها نمی‌تواند ثابت بشود معمولا با یک به اصطلاح دو سه هزار تومانی این تغییر قیمت نوسان دارد ما باید حوصله کنیم، این شکیبایی را باید مسئولین تصمیم گیر هم در سطح استان‌ها هم در سطح ملی داشته باشند و این فضا را بدهند تا این رقابتی که در واقع هست بتواند به یک شکل معنی داری به اصطلاح تولید و پویا نگه دارد و من فکر می‌کنم از اساسی‌ترین مشکلات و چالش‌های پیش روی ما نگرانی این که ما اگر رفتیم فضای صادراتی ایجاد کردیم با کشور عمان، با کشور روسیه، با کشور عراق یک دفعه مواجه بشویم با تصمیماتی که سر مرز مانع مثلا این صادرات باشند یا یک دفعه مثلا ستادی تحت عنوان ستاد تنظیم بازار بیاید مثلا در قیمت همین نهاده‌ها یک تجدید نظر آنی بکند، شما به محض اینکه ذرت یا سویا افزایش قیمت پیدا کند، قیمت تمام شده ما هم افزایش پیدا می‌کند پس به همین خاطر اگر اطمینان کنند، حوصله کنند و اجازه بدهند که در واقع این فعالیت اقتصادی خودش را در واقع احیا کند و مسیر خودش را پیدا کند تصمیمات به یک شکلی می‌شو گفت که آنی و غیر قابل پیش بینی نگیرند شاید می‌شود گفت که ما همینجوری که در چهار پنج ماه گذشته مسیر صادرات را آغاز کردیم، بتوانیم با افتخار بگوییم که ما دیگر جزو کشور‌های صادر کننده هستیم.
سؤال: حالا در بین صحبت هایتان اشاره کردید به واردات مرغ از ترکیه کلا حالا فقط مرغ گرم نیستش جوجه یک روزه و حالا مرغ مادر و اینها، واردات اینها فکر می‌کنید آسیب می‌زند به بدنه این زنجیره تولید ما؟ می‌گویم همه را باید بتوانیم خودمان داخل تولید بکنیم؟ 
ابراهیمی: اولا ما در مورد کنجاله سویا و دانه ذرت و حتی جو که وارد می‌کنیم به لحاظ اینکه در واقع جزو کشور‌هایی هستیم که خشک و نیمه خشک این مزیت تولید را نداریم و اتفاقا این واردات به حفظ منابع آبی ما کمک می‌کند یعنی می‌خواهم بگویم هر وارداتی هم بد نیست در خصوص تخم مرغ نطفه دار، ما بخاطر اینکه واحد‌های تولیدی را فعال نگاه کنیم، به نظر من در آن مقطع بهترین اقدام بود ولی من واقعاً صادقانه خدمت شما می‌گویم در زمان کمبود مرغ واردات، یک کیلو مرغ هم درست نبود ما باید این فرصت را به واحد‌های تولیدی خودمان بدهیم به خاطر اینکه مرغ از قبل تولید شده و آماده نیست، شما بروید بخرید وارد کنید، باید سفارش بدهید، می‌توانستی این فضا را برای واحد‌های تولیدی داخل فراهم کنید و این به اصطلاح فرصت به داخل بدهیو و خوشبختانه عرض می‌کنم واقعاً یک سال گذشته جزء سال‌هایی است که ما واقعاً می‌شود گفت که به عنوان خاطرات خوش از آن یاد خواهیم کرد، رکوردی که در سال گذشته در بهمن و دی شکستیم و برای اولین بار از ۱۵۳ میلیون عبور کردیم.
سؤال: آقای صدیق پور خدمت شما باشیم، شما فکر می‌کنید که در واقع واردات حالا اگر قرار است وارداتی هم انجام بشود باید در سطح همان تخم مرغ نطفه دار باشد یا مسئول نهایی هم اگر وارد بکنیم ایرادی نیست؟
صدیق پور: قبل از این بحث من یک موضوعی را اشاره بکنم واقعا من سال گذشته وقتی در جلسه‌ای وزارتخانه شرکت می‌کردم، واقعا امروز باید این دستاوردی که به وفور نهاد‌ها در اختیار تولید کنندگان قرار گرفته و نتیجه آن هم می‌توانیم در قالب تولید مرغ گوشتی ببینیم این واقعا از افتخارات است و امیدواریم از این شرایط و تجربیات استفاده کنیم که نهایتا بتوانیم این روند را ادامه بدهیم، با توجه به اینکه تیم کارشناسی در بحث تشکل‌ها حضور دارند ما در کارگروه برنامه ریزی که دفتر طیور می‌گذارد، سایر حلقه‌های تولید آنجا حضور دارند باید ما به صورت کارشناسی این میزان مورد نیاز و به اجماع برسیم. بعد تأمین آن کمبودش را قطعا تشکل، ضرورت آن را حس خواهد کرد که وارد کنده از محل تأمین از محل گله‌های خارج هستند قطعا در ماه‌های آتی به آن عددی که مثلا ما ۱۴۰ میلیون نیاز تولید مثلا مهر ما همان است، این مهر ماه قطعا ما با برنامه ریزی تولید و گله‌های موجود اگر کمبود داشتیم از محل واردات انجام می‌دهیم و قطعاً این ثباتی که حاکم شده با یک نیم نگاهی است که به این بحث داشتند و یک تدبیری در این برنامه ریزی صورت گرفته، نقش تشکل‌ها پر رنگ شده و همین‌ها را اگر ما ادامه بدهیم اینکه چه عددی باشد و چه میزان تخم مرغ نیاز داشته باشیم وارد می‌کنیم اگه زیادی داشته باشیم صادر می‌کنیم قطعا این ثبات و ادامه خواهیم داد با همین توجهی که از تجربیاتی که این یک ساله با توجه به تشکل‌ها صورت گرفته و این شرایط سال قبل هم به عنوان سال‌های قبل و به عنوان درس عبرتی که واقعاً تشکل‌ها در صحنه تولید نبودند و تصمیمات خلق الساعه‌ای به قول آقای دکتر ابراهیمی این شرایط را داشته باشند امیدواریم ما از این بهبود تولید و آن شرایطی که قبل اتفاق افتاده درس آینده مان باشد برای برنامه ریزی تولید پس ما وقتی که میزان مورد نیازی که در ارتباط با تولید برنامه ریزی می‌شود کمبودی اگر باشد وارد می‌کنیم اگر بیش بودی هم باشد صادر می‌کنیم که این هوشیاری الان در وزارتخانه وجود دارد و امیدواریم که ادامه پیدا کند.
سوال: آقای زحمتکش حالا آقای ابراهیمی هم اشاره کردند به اینکه به جای اینکه حالا در همان زمانی هم که کمبود است به جای اینکه واردات صورت بگیرد، میدان داده بشود به تولید کننده داخلی. در این باره توضیح می‌فرمایید.

زحمتکش: واقعیتش اتفاق خوبی که الان در وزارتخانه افتاد، وزیر محترم مصوب کردند که در واقع ما دیگر هیچ وارداتی نداشته باشیم در بعد محصول گوشت مرغ و پشتیبانی امور دام کشور موظف شده که کل در واقع خرید ذخایر استراتژیک را از داخل انجام بدهد، سفره مردم اهمیت بالایی دارد، حمایت از تولید همواره در واقع دغدغه دولت است، من فقط یک نکته که می‌خواهم به عنوان در واقع چیزی که می‌توانیم از آن درس بگیریم  ، وزارتخانه خدمت عزیز‌ها بودم ابتدای کار ما همانطور که آقای صدیق پور فرمود کامیون کامیون در واقع نهاده را دنبال می‌کردیم تا دست مرغ دار برسد و ۱۵۳ میلیون در واقع دی ماه یا در واقع بهمن ماه جوری نبود که با یک نهاد فراوان اتفاق بیفتد یعنی تولید کننده می‌دید که در تنگنا است ممکن است در واقع نهاده نرسد ولی بر اساس تعاملی که بین وزارتخانه بود و تولید کننده این اعتماد پیش آمده بود که من جوجه را می‌ریزم نهاده می‌رسد برای نهایتا دو هفته دارم برای سه هفته دارم بعد جوجه می‌رسد این نزدکی در واقع تشکل‌ها و در واقع تولید کنندگان با وزارتخانه این ثبات را ایجاد کرد.
ابراهیمی: از این فرصت استفاده می‌کنم یک خواهش مهمی را از مسئولین تصمیم گیر دارم به لحاظ اینکه ما با ارز دولتی کمک به واحد‌های تولیدی می‌کنیم برای محصولشان ما تصمیم قطعی رو نگیریم و واقعا با هزار زحمت و مشقت این تولید به دست می‌آید و نباید ما فکر کنیم که اگر چنانچه در تأمین نهاده کمکشان می‌کنیم باید به صورت دستوری همه روند تولید ما تعیین تکلیف بکنیم، اطمینان بکنیم به تولیدکنندگان عزیز کشور و تولید کنندگان ما هم نشان دادند که همراه هستند و من امیدوارم که با این همدلی که اشاره شد و توضیحاتی که جناب آقای دکتر زحمتکش دادند و اطلاعی که از در واقع ذهنیت بقیه مسئولین دارند، من فکر می‌کنم که آینده صنعت پرورش طیور در کشور ان شاءالله روشن است.