بی آبی در کمین سرزمین آب
بی آبی در کمین سرزمین آب
آنقدر شنیده ایم که کهگیلویه و بویراحمد سرزمین آبها و آبشارهاست که هیچ گاه ترس از خشکسالی را در گوشه ذهنمان هم راه نداده ایم اما حالا در سال آبی جاری سرچشمه ها نجوشیده و چشمه ها خشک شده اند و این یعنی روزهای سختی در انتظارمان است.

سرانه تولید آب در استان کهگیلویه و بویراحمد ۲۳۰ لیتر در شبانه روز بوده و مصرف ما ۱۵۰ تا ۱۷۰ لیتر و متوسط هدر رفت اب ۲۵ درصد است  که با این وجود میزان سرانه مصرف آب شرب نسبت به متوسط کشوری ۲۶ درصد بالاتر است.
کم آبی از سال قبل هشدار داده شد ولی متأسفانه کشت برنج و هندوانه رواج دارد، تمام سفره های زیرزمینی استان با افت مواجه شده اند. میزان رعایت و فرهنگ مصرف آب در برخی از استان های خراسان جنوبی، کرمان و … بسیار جاافتاده و ترویج می شود ولی در استان کهگیلویه و بویراحمد این نعمت خدادادی با هدررفت ۲۵ درصدی روبرو است.
مدیریت مصرف نه از طرف ادارات جهاد کشاورزی، نه از طرف کشاورزان، نه از طرف شهرنشینان رعایت نمی شود، ادارات منابع آب و آب و فاضلاب نیز نسبت به فرهنگ سازی و مدیریت مصرف در جامعه تدابیری نیندیشیده اند.
آنقدر شنیده ایم که کهگیلویه و بویراحمد سرزمین آبها و آبشارهاست که هیچ گاه ترس از خشکسالی را در گوشه ذهنمان هم راه نداده ایم اما حالا در سال آبی جاری سرچشمه ها نجوشیده و چشمه ها خشک شده اند و این یعنی روزهای سختی در انتظارمان است. ایرنا نوشت: در سالیان گذشته دلخوشی به سخاوت آسمان و رحمت پروردگار باعث شد بی توجه به تمام اصول علمی دنیا هر گونه که دلمان خواست کشاورزی کنیم؛ بسازیم؛ مصرف کنیم و هرکجا قرار شد سدی برای مدیریت و جلوگیری از هدر رفت رواناب‌ها ساخته شود به عنوان معارض مانع احداث شدیم و خبر بد آنکه سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ آنچنان بارندگی کم بوده که باید نگران روزهای باقی مانده این سال وتمامی روزهای پس از آن باشیم و البته این هشداری جدی است برای همه آنهایی که فکر می کنند آب هرگز تمام نمی شود و خشکسالی فقط نصیب مزرعه همسایه است.
بخشی از مشکلاتی که امروز با آن سر و کار داریم به خودمان و نحوه مصرف آب در زندگیمان بر می گردد و بخشی مربوط به اقداماتی است که باید انجام می دادیم و به هر دلیلی انجام نشده است و حالا باید عواقبش را تحمل کنیم و عجیب تر آنکه آنچنان که مدیرعامل آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد می گوید شهرستان و شهرهای سردسیری به نسبت گرمسیرهای استان روزهای سخت تری پیش رو دارند.و این بدان معناست که نه تنها کشاورزی که گردشگری و همه کسب و کارهایی که آب مایه حیاتشان بوده در معرض تهدید جدی هستند.
رسول فرهادی می گوید: میزان بارش استان در سال گذشته  آبی ۶۶۷ میلیمتر ودر دراز مدت ۶۵۶ میلیمتر بوده است که  با توجه به کاهش میزان بارشها در فصل  پاییز، مجموعا در سطح  استان میزان کاهش بارندگی  ۲۵ درصد بوده است.
وی یادآوری می کند میزان بارندگی در سال گذشته در فصل بهار ۹۷ و در زمستان ۵۰ درصد کاهش  داشته است با این حال کم بارشی مناطق سردسیری استان را بیشتر تحت تاثیر قرار داده است زیرا در این مناطق منابع آبی بر اساس ذوب برف و چشمه ها مورد استفاد قرار می گیرد و سدی هم برای تامین آب وجود ندارد در نتیجه بیشترین چالش استان در حوزه های سردسیری است.
به گفته فرهادی آب در مناطق گرمسیری به دلیل اینکه از خروجی سایرحوضه های آبریز مثل بویراحمد و فارس  تامین می شود شرایط به نسبت بهتری دارد.
مدیر عامل آب منطقه ای می گوید: با این حال نمی توان دست روی دست گذاشت ، برای مدیریت شرایط موجود و کاهش خسارت ناشی از بی آبی باید کاری انجام داد ، بهمین منظور امسال تعمیرات ایستگاه های پمپاژ و سازه های آب گیری را زودتر انجام دادیم، همچنین با توجه به شرایط  و پیش بینی های انجام شده  آب از فروردین ماه به اراضی رسید، در صورتی که سالهای قبل خرداد ماه این کار انجام می شد.
وی یادآوری می کند: سدها را در فصل زمستان و بهار مدیریت کردیم، و سد کوثر مشکل انچنانی ندارد ، با این حال به این دلیل که نشت گیری سد شاه قاسم در پاییز انجام شد و پس از تعمیر بارندگی کم بود در نتیجه فقط ۲۰ درصد ظرفیت آن تکمیل شد ضمن آنکه آب چشمه شاه قاسم نیز امسال وارد این سد نشد.
فرهادی عنوان می کند: برای کشت بهاره و تابستانه جلساتی با مردم و بهره برداران داشتیم  و اعلام کردیم که نمی توانیم کشت تابستانه داشته باشیم، و فقط آبیاری باغات هر ۱۲ روز یکبار  در دستور کار قرار گرفت.
وی برخورد با چاه های غیر مجاز را از برنامه های این اداره عنوان می کند و می گوید با توجه به خشکسالی موجود سعی کردیم نسبت به سالهای قبل  با جدیت و عزم بیشتری به اجرای برنامه ها پایبند باشیم  و در نقاطی که به دلیل افزایش مصرف برق قطع شد، خسارات  وارده به ابخوان از آنها اخذ شد.
وی تصریح می کند: با کشت های پر مصرف در زیر ایستگاه های پمپاژ کاملا برخورد کردیم اجازه ندادیم آنهایی که مصرف برق بیشتری دارند زیرساخت برق و آب  را برای مردم به مخاطره بیندازند.
فرهادی  تاکید می کند: احکام قضایی نقاطی از استان که اقدام به تصرف بستر رودخانه ها و کشت برنج کردند، اجرا و رفع تصرف شدند.
مدیر عامل آب منطقه ای کهگیلویه وبویراحمد در خصوص کشت تابستانه هم‌می گوید: کشت  محصولات پر مصرف را درهمه نقاط استان ممنوع است و با کسانی که زیر پمپاژها کشت تابستانه پر مصرفی داشته باشد، حتما برخورد خواهد شد.
وی در رابطه با کشت محصولات پر مصرف می گوید : کشت هندوانه ، برنج  در زیر چاه ها  ممنوع است و اگر کسی انجام داده باشد با فرد خاطی برخورد خواهد شد ، البته  ما باید در برخی مناطق شرایط اقتصادی ، کرونا  ، بیکاری و…را در نظر بگیریم ، بعضا در برخی از نقاط شبکه ها، مثل سدکوثر و لیشتر با ۹۴ درصد آب در سد نمی توان محدودیت ایجاد کرد و در این مناطق ،نسخه فرق دارد.
پنج شهر و ۱۲۵ روستا و منطقه عشایری در استان درگیر مشکل تنش آبی است.
این پنج شهر کهگیلویه و بویراحمد شامل یاسوج، مادوان، باشت، لیکک و دیشموک است.
میزان بارندگی سالانه در کهگیلویه و بویراحمد ۶۶۱ میلیمتر معادل سه برابر میانگین کشوری است.
حجم آب تجدیدپذیر کهگیلویه و بویراحمد هشت میلیارد و ۵۱۳ هزار مترمکعب معادل ۸.۵ درصد کل آب ایران است.
در اینجا به ۲۰ راهکار برای صرفه جویی در مصرف آب اشاره شده است. با مطالعه و اجرای این نکات شما هم می توانید به صرفه جویی در مصرف آب کمک کنید.
۱٫از یک سطل برای جمع آوری آب در حین استحمام استفاده کنید! هنگامی که برای استحمام شیر آب را باز می کنید و منتظر هستید تا آب گرم شود می توانید با قرار دادن سطلی زیر دوش حمام،از این آب سرد برای شستن حمام و دستشویی و یا آبیاری گیاهان استفاده کنید.
۲٫هنگام مسواک زدن شیر آب را ببندید. هر دو دقیقه ای که شیر آب باز است چیزی حدود ۲٫۵ گالون آب (حدود ۱۱ لیتر) مصرف می شود.بنابراین هنگام مسواک زدن زمانی که از آب استفاده نمی کنید، شیر آب را ببندید و فقط زمانی که میخواهید آبکشی کنید آن را باز کنید.
۳٫هنگامی که میخواهید دستتان را بشورید در حین کف مالی آب را ببندید و فقط هنگام آبکشی آن را باز کنید.اینگونه می توانید از هدر رفتن مقداری آب جلوگیری کنید.
۴٫برای جلوگیری از هدر رفتن آب، نشتی شیر آب ها را چک کنید و در صورت نیاز آن ها را تعمیر کنید.
۵٫هنگام آشپزی بعد از آبکش کردن برنج و ماکارونی، آب آن را دور نریزید. آن را کنار بگذارید تا خنک شود سپس از آن برای آبیاری گیاهان منزل خود استفاده کنید.
۶٫هنگام شستشوی خودرو به جای استفاده از آب لوله کشی منزل، خودروتان را به کارواش ببرید زیرا کارواش ها از آب تصفیه برای شستشوی ماشین ها استفاده می کنند.
۷٫زمان حمام خود را کوتاهتر کنید.با باز گذاشتن دوش حمام در هر دقیقه بیش از ۵ گالون آب (۲۲ لیتر) مصرف می شود. بنابر این سعی کنید مدت زمان کمتری را صرف استحمام کنید.
۸٫از لوازم کارامد استفاده کنید. استفاده از شیر آب، شیر دوش و حتی ماشین لباسشویی و ظرف شویی با کیفیت می تواند به کاهش مصرف آب کمک کند.
۹٫در حیاط خود کمتر از چمن و یا گیاهانی که نیاز به آبیاری زیاد دارند استفاده کنید.شما به راحتی می توانید گیاهانی مانند کاکتوس که نیاز به آبیاری بسیار کمتری دارند را جایگزین کنید و در عین حال محیط سبز دلپذیری داشته باشید.
۱۰٫ماشین ظرف شویی و ماشین لباسشویی را تا زمانی که پر نشده اند روشن نکنید.
۱۱٫اگر متوجه شدید که هزینه قبض آب منزلتان به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است به احتمال زیاد شیر آب ها دچار نشتی شده اند بنابر این با تعمیر آنها در هزینه و مصرف آب صرفه جویی خواهید کرد.
۱۲٫از مخازن ذخیره آب باران برای آبیاری گیاهان حیاط خود استفاده کنید و از این طریق از به هدر رفتن گالون ها آب جلوگیری کنید.
۱۳٫در توالت های قدیمی حجم زیادی آب در مخزن سیفون گنجانده می شود. میزان آب مخزن سیفون دستشویی را کمتر کنید تا در مصرف آب صرفه جویی شود.
۱۴٫اگر گیاهان خود را صبح زود آبیاری کنید آب کمتری مصرف می شود، دلیل این امر آن است که هنگامی که هوا خنک تر باشد مقدار کمتری از آب تبخیر می شود و آب کمتری هم جهت آبیاری مصرف خواهد شد. بنابراین آبیاری گیاهان هنگام ظهر به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
۱۵٫هنگام شستن ظروف به جای باز گذاشتن شیر آب، سینک ظرفشویی را از آب پر کنید و ظروف نشسته را در آن قرار دهید سپس آنها را بشویید.
۱۶٫در مصرف برق صرفه جویی کنید! شاید برایتان جالب باشد که بدانید نیروگاه ها برای تولید برق گالون ها آب مصرف می کنند. بنابر این با مصرف کمتر برق در مصرف آب هم صرفه جویی خواهید کرد.
۱۷٫حیوانات خانگی خود را در حیاط بشورید تا آبی که صرف شستشوی آنها میشود برای آبیاری گیاهان نیز استفاده شود. البته توجه داشته باشید در صورت استفاده از مواد شوینده آسیبی به گیاهان وارد نشود.
۱۸٫اگر از آن دسته افرادی هستید که روزی چندین بار استحمام می کنید، می توانید با کاهش مراتب استحمام خود کمک بزرگی به صرفه جویی در مصرف آب کنید.
۱۹٫از پسمانده ی آبی که برای شستن لباس در لباسشویی استفاده می شود، مجددا برای شستن دستشویی و توالت استفاده کنید. البته باید توجه داشته باشید که این کار خلاف قوانین محلی که در آن زندگی می کنید نباشد.
۲۰٫استفاده از مخزن آب برای ذخیره سازی آب، اگر چه به طور مستقیم ارتباطی با صرفه جویی آب ندارد ولی کمک می کند تا در ساعات افت فشار و افزایش مصرف مشکلی بابت کمبود و یا قطعی آب در کوتاه مدت نداشته باشید./کبنا